Psychosociale arbeidsbelasting te hoog?
De Arbowet verstaat onder psychosociale arbeidsbelasting: “factoren in de arbeidssituatie die stress veroorzaken”. Concreet gaat het daarbij om seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten, discriminatie en werkdruk.
Volgens artikel 3 lid 2 Arbowet moet de werkgever dan ook beleid voeren dat erop gericht is psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen. Concreet: hij moet de risico’s in kaart brengen in de RI&E en maatregelen tegen PSA opnemen in het plan van aanpak.
Psychosociale arbeidsbelasting voorkomen
Bij 57 procent van de in 2018 in Nederland gemelde beroepsziekten speelt psychosociale arbeidsbelasting een rol. Het gaat daarbij voornamelijk om overspannenheid en burn-out. Daarmee vormen psychische aandoeningen veruit de grootste categorie van (gemelde) beroepsziekten.
Door een (pro)actieve benadering kunnen werkgever en werknemer(s) samen arbeidsongeschiktheid door psychosociale arbeidsbelasting proberen te voorkomen. Zo nodig vragen zij daarbij ondersteuning van (arbo)deskundigen. Nog beter is natuurlijk een preventieve benadering: verzuim om psychische redenen waar mogelijk voorkomen. Een vorm van zo’n preventieve aanpak is aandacht schenken aan het thema vitaliteit/duurzame inzetbaarheid. Vraag NU je coaching retraite aan.
De risico’s voor psychosociale arbeidsbelasting
Om psychische (over)belasting door het werk zoveel mogelijk te voorkomen, is inzicht in de risico’s nodig. Want daar liggen de handvatten voor preventie. De Arbowet vat deze risico’s samen onder de kop psychosociale arbeidsbelasting. Concreet gaat het dan over:
- werkdruk
- ongewenste omgangsvormen zoals pesten, seksuele intimidatie, discriminatie, agressie of geweld
De ervaren werkbelasting is redelijk groot in ons land. In de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2018 geeft 36 procent van de ondervraagden aan vaak of altijd snel te moeten werken, 46 procent zegt vaak tot altijd heel veel werk te hebben.
Werkdruk ontstaat als het werk hoge eisen aan een medewerker stelt, terwijl deze niet de mogelijkheden heeft om aan die eisen te voldoen. Bij mogelijkheden gaat het om zaken als scholing, ervaring, bevoegdheden, zeggenschap, en dergelijke. Als een medewerker bovendien niet in staat is samen met collega’s of in overleg met de leidinggevende de gerezen problemen op te lossen, bijvoorbeeld door functionele contacten of periodiek werkoverleg, dan ontstaat een stress risico.
Ongewenste omgangsvormen
Een volgende belangrijke factor die kan bijdragen aan het ontstaan van psychische overbelasting is de confrontatie met ongewenst gedrag. Daarmee wordt gedoeld op ervaringen met seksuele intimidatie, agressie, geweld en discriminatie, geuit door derden of collega’s.
Arbeidsconflicten als bron van psychische overbelasting
De arbeidsverhoudingen binnen een organisatie zijn een volgende mogelijke bron van psychische overbelasting. In de huidige wet- en regelgeving over ziekte en arbeidsongeschiktheid krijgen arbeidsconflicten een bijzondere plaats. Die conflicten worden niet gezien als ‘ziekte of gebrek’, maar als een probleem tussen werkgever en werknemer. Kortom, als een knelpunt dat werkgever en werknemer samen moeten oplossen.
Gezondheidsklachten door psychische overbelasting
De eerder beschreven risicofactoren in het werk, de werkomgeving of de werkverhoudingen kunnen leiden tot psychische overbelasting. Op individueel niveau kan deze psychische overbelasting leiden tot stressverschijnselen. Die kunnen op de lange duur leiden tot gezondheidsklachten.
Die gezondheidsklachten kunnen psychische aandoeningen zijn als overspannenheid, angst, depressie klachten en burn-out. Maar ook psychosomatische klachten als hoofdpijn en maagpijn. Bovendien kan uitputting door stress de vatbaarheid vergroten voor infectieziekten als griep en verkoudheid. Daarnaast kan stress klachten aan het bewegingsapparaat (rug-, schouder- en nekklachten) veroorzaken. Er is dan ook vaak een relatie tussen zulke KANS-klachten (rsi) en stress.
In het algemeen geldt dat de gevolgen van stress zich manifesteren op de zwakke plekken van het lichaam of de geest. Dat is voor leidinggevenden en medewerkers een belangrijke wetenschap. Want hier liggen de aanknopingspunten voor vroege signalering van klachten. En dat maakt het mogelijk om erger te voorkomen.
Niet iedereen wordt ziek van hoge werkdruk, ongewenste omgangsvormen of slechte arbeidsverhoudingen. Dat hangt maar gedeeltelijk af van het werk. Een belangrijk ander aspect is het ‘coping gedrag’ van werknemers: hoe zij omgaan met en reageren op stressoren. Individuele gedrags- en persoonskenmerken spelen hierbij een rol.
Heb je behoefte aan coaching
Wij werken met verschillende coachingreizen die ingegaan op psychosomatische klachten, psychosociale klachten, relatie, werkdruk, conflicten, stress, ziek zijn. Lees over onze mogelijkheden.